Бидний хэрэглэдэг эрчим хүч “кВт.цаг” нэгжээр хэмжигддэг. Айл өрхийн цахилгаан эрчим хүчний үнэ нь хэрэглээний түвшин, хоногийн цагийн ялгавартай тоолуур хэрэглэж эсэхээс хамаарч дунджаар 100-145 төгрөг байдаг. Орон сууцанд амьдарч буй нэг өрхийн нэг сарын цахилгаан эрчим хүчний дундаж хэрэглээ 250 кВт.цаг байдаг ба сард дунджаар 25,000-36,000 төгрөгийг цахилгаан эрчим хүчний төлбөрт төлдөг байна.
Нэг өрхийн хоногийн цахилгаан эрчим хүчний хэмжээг 8.3 кВт.цаг гэж үзээд дундаж тариф болох 130 төгрөгөөр үржүүлж тооцоход нэг айл хоног дунджаар 1,079 төгрөгийг цахилгаан эрчим хүчний төлбөрт төлдөг гэх тооцоо гарч байна. Тэгвэл танай гэр бүл өдөрт цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээндээ нэг талхнаас хямд зардал төлж байгааг та анзаарсан уу?
Дээрх зардлаар та өдөрт юу хийж болохыг судалцгаая. Дээрх зардлаар та хөргөгчөө 10 цаг ажиллуулж чадна, угаалгын машинаа 2–3 цаг тасралтгүй ажиллуулж хувцсаа угаана, ус буцалгаагчаар 10 удаа ус буцалгана, нөтбүкээ 2 өдөр тасралтгүй ажиллуулах боломжтой, 15 цамц индүүдэх, зурагтыг 5–9 цаг тасралтгүй асааж үзэх боломжтой.
Барилга байгууламжийн үүд хаалга, орон сууцны орцонд орой үдшийн цагаар хүн явсан ч яваагүй ч ялгаагүй гэрэл байнга асаасан байдаг. Гэрэлтүүлгээс эрчим хүчийг хэрхэн хэмнэж болохыг орон сууцны нэг орцоор жишээ болгон авч, тооцоо хийж үзье. Орцны нэг давхарт 60 ватт хүчин чадалтай улайсдаг гэрэл суурилуулж, жилийн турш өдөр бүр 10 цаг тасралтгүй асаадаг гэж бол сард 2,340 төгрөг, жилд 28,080 төгрөгний зардал гарна.
Тэгвэл орцны давхар бүрт гэрэл асаалттай, тэр бүү хэл Улаанбаатар хотын бүх орон сууцны орцны давхар бүрийн гэрэл жилийн турш өдөр бүр 10 цаг асаалттай байдаг гэж бодвол эдгээр гэрэлтүүлэгт зарцуулах цахилгаан эрчим хүчний зардалд томоохон мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх тоо гарах нь ойлгомжтой.
Тэгвэл улайсдаг гэрлийг эрчим хүчний хэмнэлттэй LED гэрлээр солиход эрчим хүчний зардал 50% буурах бол хөдөлгөөн мэдрэгч суурилуулбал дээрх зардал 70% хүртэл буурах тооцоо гарна.
Эрчим хүчний хэмнэлттэй LED гэрлийн ашиглалтын хугацаа улайсдаг гэрлийн шилтэй харьцуулахад 10 дахин их байдаг. Мөн гэртээ, ажлын байрандаа ашиглаагүй гэрлээ тогтмол унтрааж эрчим хүчээ хэмнэвэл таны зардал буурна.
| Энгийн улайсдаг чийдэн | Сүүн гэрэл | LED гэрэл |
|---|---|---|
| 22,750 төгрөг | 3,350 төгрөг | 1,950 төгрөг |
| 175 кВт.цаг | 26 кВт.цаг | 15 кВт.цаг |
Барилгын дулаан нь дараах хоёр үндсэн хэлбэрээр алдагддаг байна:
Барилгын гадна хана, дээвэр, шал, цонх, хаалга зэрэг хашлага хийцээр дулааны зонхилох хэсэг алдагддаг. Манайд ашиглаж буй орон сууцны хувьд хамгийн доод давхрын айл шал болон хана, дундах айлууд хананаас, дээд давхрын айлууд хана болон дээврээс голцуу дулаанаа алддаг. Энэ нь тухайн барилгын дулааны алдагдлын 70–90%-ийг эзэлдэг.
“Тэвнийн чинээ нүхээр тэмээн чинээ жавар ордог” гэж ойлгоход хялбар. Энэхүү алдагдал нь барилгын цонх, хаалганы завсар зай, хашлага хийцийн уулзвар, ан цаваар, эсвэл салхижуулалт хийх үед гардаг.
Өрөөний доторх дулаан агаар гаднах хүйтэн агаараар солигдон дулаан алдахад хүргэдэг бөгөөд нийт дулаан алдагдлын 10–40%-ийг эзэлдэг.
Агаар сэлгэлт нь өрөөн дэх хорт бодисууд (илүүдэл дулаан, чийг, хорт хий, уур)-ыг зайлуулах үүрэгтэй. Өдөрт 2 удаа хаалга цонхыг нээж 5–10 минут агаар оруулах нь хангалттай. Агаар сэлгэх хугацаа хэт их бол халаалтын эрчим хүчний хэрэглээ нэмэгддэг.
Аливаа юманд тооцоотой хандана гэдэг бол арвич хямгач байхын үндэс. Монголчууд “баримжаагаар ханддаг” гэдэг үгийг хэрэглэдэг ч энэ нь хэмнэлттэй байхын эсрэг зүйл болдог.
Нэг машин нүүрс гэдэг нь 5 тонн орчим гэсэн үг. Хэрэв нарийвчилж судалбал өрхийн төсвийн нэлээд хэсэг түлээнд зарцуулагддаг нь харагдана.
Бид гэр байшин орон сууц барихдаа хямд төсөр байдлыг голчлон хардаг. Гэвч ингэснээр дулааны алдагдал ихэсч, эрчим хүчний төлбөр нэмэгддэг. Хэрэв орон сууцаа шаардлагын түвшинд хүртэл дулаалж чадвал түлшний хэмнэлтээр зарсан хөрөнгөө хэдхэн жилийн дотор нөхөх боломжтой.
Барилгын зай завсрыг чигжээсээр битүүлж, дулаалгын материалаар нэмэлт дулаалга хийснээр дулааны алдагдлыг мэдэгдэхүйц бууруулж чадна.